کتاب آیا این یک انسان است که با عنوان اگر این نیز انسانی است، و همچنین در آمریکا با نام نجات در آشویتز شناخته می شود، عنوان رمانی است نوشته ی پریمو لوی که برای اولین بار در سال ۱۹۴۷ به انتشار رسید.
شیمی دانی ۲۵ساله و یهودی به نام پریمو لوی در سال ۱۹۴۳ توسط نیروهای فاشیست ایتالیا دستگیر شده و از شهر خود، تورین، به آشویتز برده می شود.
کتاب آیا این یک انسان است داستان ده ماه از زندگی لوی در اردوگاه های مرگ آلمان نازی، خشونت های سازمان یافته و مقاومتی معجزه آسا است که به زیباترین شکل در قالب یک رمان عرضه شده است.
کتاب آیا این یک انسان است اثری بی تکلف، بااحساس و هوشمندانه است که به عنوان گواهی جاودان بر تخریب ناپذیری روح بشر در نظر گرفته می شود.
پریمو لِوی در سیزده دسامبر ۱۹۴۳ زمانی که تنها ۲۴ سال داشت دستگیر شد. لِوی در آن زمان به جنبش ضد فاشیستی «عدالت و آزادی» پیوسته بود و در کنار آدم هایی به سر می برد که تجربه چندانی نداشتند. آن ها حتی روابط، پول و یا اسلحه کافی در اختیار نداشتند و خیلی زود توسط اعضای «میلیشای فاشیست» دستگیر شدند. طی بازجویی، لِوی خود را یک ایتالیای یهودی تبار معرفی می کند که به زندانی شدنش در «بازداشتگاهی درندشت» می انجامد.
لِوی اشاره می کند زمانی که به بازداشتگاه رسید، در حدود ۱۵۰ نفر ایتالیایی یهودی تبار دیگر آنجا بودند که ظرف چند هفته تعدادشان به ششصد نفر رسید و این یعنی: مقدمه ای برای اعزام به اردوگاه آشویتس. در صبح روز ۲۱ فوریه همه یهودیان باید بازداشتگاه را ترک می کردند، بلااستثنا. البته آن ها از مقصد خبری نداشتند اما مقصد همان آشویتس بود. خشونت در دوران این بازداشت موقت به حدی نبود که آن ها متوجه عمق فاجعه شوند و حتی در روزهای اول آشویتس هم، زندانی ها درکی از موقعیت خود نداشتند.
پریمو لِوی، بعدها که از آشویتس نجات پیدا کرد و این کتاب را نوشت، در مقدمه خود ابراز خوشحالی می کند و از بخت بلندی (!) که در آن زمان داشت صحبت می کند. چیزی که با عقل جور درنمی آید مگر با خواندن کتاب و آگاهی از اتفاقاتی که در آشویتس رخ داده است. بخت بلند او این بود که زمانی به آشویتس منتقل شد که حکومت آلمان تصمیم گرفته بود، با توجه به کمبود نیروی کار، میانگین طول عمر زندانی ها را «که قرار بر معدوم کردنشان بود» زیاد کند. که این خود یعنی کشتارهای دل به خواه کمتر رخ می داد. اما آیا مرگ بهتر نبود؟
