کتاب زیباشناسی در هنر و طبیعت اثر کلنل علینقی وزیری، موسیقی دان شهیر ایرانی است. در کتاب زیباشناسی در هنر و طبیعت یکی از اولین پرسش ها در زیبایی شناسی آن است که چرا زیبا، زیبا می نماید؟ یا به عبارت دیگر آنکه هنر و اثر هنری چیست؟ زیبایی شناسی (به آلمانی: Ästhetik؛ انگلیسی: aesthetics) یا حس یک یکی از رشته های فلسفه است که به عنوان نظریه تأمل در داوریهای زیبایی شناختی تعریف می شود.
پیش از دوران مدرن، هنر برحسب غایت آن مورد توجه قرار می گرفت. هنر و زیبایی امور عینی و برون ذات بود و حوزه مستقلی را تشکیل نمی داد. افلاطون مدعی بود هنر امری زمینی است و هنرمند کسی است که بیشتر مشتغل به امور غیر مهم است. ارسطو این معنا را واژگون کرده و هنرمند را در مرتبه ای معادل اهل نظر قرار می دهد.
افلاطون زیبایی را امری بسیار واجد اهمیت دانسته و هنر را امر کم اهمیتی دانست اما ارسطو زیبایی را در پرتو هنر بامعنا تلقی می کرد. زیبایی شناسی در قرون وسطی در حقیقت مجموعه ای است از نظریات فیثاغورث، افلاطون، ارسطو، رواقیون با تحلیلی از بوئتیوس، آگوستین و سپس توماس آکوئیناس بود. در هنر مدرن زیبایی هنری بر زیبایی طبیعی تقدم دارد و ذهنیت هنرمند و مخاطب اثر هنری واجد اهمیت شمرده می شود. در هنر پست مدرن بر کثرت گرایی و نداشتن استقلال اثر تأکید می شود و امور اجتماعی ـ سیاسی در هنر بازتاب می یابد.
چاپ نخست کتاب زیباشناسی در هنر و طبیعت اثر علینقی وزیری در سال ۱۳۲۹ توسط انتشارات دانشگاه تهران بوده و نسخه حاضر چاپ انتشارات هیرمند در سال ۱۳۶۳ و در ۲۲۶ صفحه می باشد.
کلنل علینقی وزیری ۹ مهر ۱۹۶۵ در تهران به دنیا آمد و به واسطهٔ پدرش در نوجوانی وارد ارتش شد و از همین طریق با موسیقی نظامی آشنا شد. اگر چه در باقی عمرش مدت ها در مناصب مختلف نظامی کار کرد و حتی به درجهٔ کلنلی هم رسید، اما علاقهٔ او به موسیقی نهایتاً بر علاقه اش به امور نظامی چیره شد و بیشتر عمرش را صرف موسیقی کرد. او که از دانش آموختگان مدرسه سن لوئی در تهران بود، در حوالی سی سالگی به اروپا رفت و در آلمان و فرانسه آموزش موسیقی به روش غربی دید. وزیری پس از بازگشت به تهران، «مدرسه عالی موسیقی» را برای آموزش موسیقی به روش غربی بنا کرد. وی همچنین نت نویسی را در موسیقی سنتی ایران ترویج و دو علامت عَرَضیِ سُری و کُرُن را برای همین منظور ابداع کرد. وزیری برای اولین بار ردیف موسیقی ایرانی را به صورت مکتوب به نت درآورد و از این طریق و نیز به واسطهٔ شاگردان بسیاری که تربیت کرد، تأثیراتی ماندگار بر موسیقی سنتی ایران گذاشت.
وزیری چندین کتاب مهم در زمینهٔ موسیقی ایرانی (از جمله کتاب دستور تار و کتاب موسیقی نظری) و نیز راجع به زیبایی شناسی نوشت. از وزیری چند قطعهٔ ضبط شده (روی صفحه) باقی مانده است. به جز خلق آثار موسیقی و سرودهای متعدد، وی چندین تئاتر نیز نوشت و روی صحنه برد. او همچنین باشگاهی به نام کلوپ موزیکال برای فعالیت های هنری (موسیقی و نمایش) ایجاد کرد. وزیری به عنوان اولین کسی که اعتدال مساوی را در موسیقی سنتی ایرانی ترویج کرد شناخته می شود. ابداعات وزیری و علاقه اش به ترویج روش غربی آموزش موسیقی، مورد انتقاد موسیقی دانان هم عصر او و پس از او بوده است، اما منتقدان در این که وزیری تأثیری ماندگار بر موسیقی ایرانی گذاشته هم نظر هستند.
این موسیقدان بزرگ ایرانی در ۱۸ شهریور ۱۳۵۸ و در ۹۲ سالگی جان به جان آفرین تقدیم کرد.
